هنر به تصویر کشیدن یک انسان در یک تصویر ثابت یا «پرتره»، مهارتی است که بیشتر عکاسان میتوانند آن را بیاموزند. پرتره عکاسی (همانند پرتره نقاشی که الهامبخش این ژانر بوده است) یک لحظهی طبیعی و ناگهانی از فردِ در حال فعالیت نیست، بلکه تصویری ساخته و پرداختهشده برای آشکار کردن شخصیت است. فردی که برای یک پرتره عکاسی میشود باید از حضور دوربین آگاه باشد، حتی اگر هنگام ثبت عکس لزوماً به دوربین نگاه نکند.
این موضوع نیازمند آن است که عکاس با سوژه ارتباط برقرار کند و با او تعامل داشته باشد تا نتیجه را بتوان پرتره نامید. بنابراین، پرترهها باید به عنوان یک کارِ مشارکتی میان عکاس و سوژه در نظر گرفته شوند. یک پرتره خوب زمانی شکل میگیرد که سوژه دیگر بهعنوان یک غریبه به نظر نرسد.
شرایط و محیط فیزیکیای که هنگام عکاسی پرتره در لوکیشن با آن مواجه میشویم، ظرفیت بسیار زیادی برای گسترش یا تقویت ارتباط بصری فراهم میکند. همانطور که حالت چهره، نوع ایستادن و پوشش سوژه مهم هستند، محیط یا لوکیشن نیز نقش مهمی در آشکار کردن هویت فرد ایفا میکند. پرتره همچنین میتواند تصویر اصلی یا کلیدی در یک مجموعه عکس باشد که در کنار سایر تصاویر، یک فتو-اِسی، روایت یا مستند اجتماعی را شکل میدهند.

Composition (کادربندی)
Vantage Point (زاویه دید)

رابطه و ارتباط میان پیشزمینه و پسزمینه، در پرتره محیطی به یک عامل مهم طراحی تبدیل میشود. خط افق (بهعنوان یکی از عناصر کلیدی در طراحی تصویر) میتواند تنها با بالا یا پایین بردن ارتفاع دوربین نسبت به سوژه، بالا یا پایین آورده شود. اگر دوربین به اندازهی کافی بالا یا پایین برده شود، حتی میتوان خط افق را کاملاً از قاب حذف کرد.

همچنین، پایین آوردن خط افق و انتخاب زاویه دیدی که کمی پایینتر از سوژه باشد، میتواند باعث شود سوژه مهمتر جلوه کند و حالتی «قهرمانانه» یا «مجسمهوار» پیدا کند. از سوی دیگر، زمانی که زاویه دوربین بالاتر قرار میگیرد و چشمان سوژه برای دیدن لنز بالا میآید، بخش سفید چشمها (صلبیه) بیشتر دیده میشود و میتواند نگاه سوژه را قدرتمندتر نشان دهد.

Framing and Aspect Ratio (قاببندی و نسبت تصویر)
انتخاب قاب عمودی یا افقی، و جایگاه قرارگیری سوژه در قاب (مرکزی یا خارج از مرکز)، بر میزان اطلاعات محیطی قابل مشاهده در تصویر تأثیر میگذارد. سوژهای که در مرکز قاب و نزدیک به دوربین قرار گرفته باشد، اطلاعات محیطی اطراف را کمرنگ میکند. استفاده از کادر افقی یا «لنداسکیپ» هنگام کادربندی پرتره به عکاس کمک میکند تا راحتتر اطلاعات پسزمینه را در تصویر بگنجاند؛ اطلاعاتی که میتوانند به روایت داستان یا قرار دادن سوژه در ارتباط با محیطش کمک کنند.

استفاده از نسبت تصویر 16:9 (بهجای نسبت پیشفرض 3:2 سنسور) باعث میشود تصویر روی صفحه نمایش تلویزیونها و مانیتورها بهتر پر شود، درحالیکه دستگاههای دستی موبایل معمولاً به صورت عمودی نگه داشته میشوند. کراپ کردن تصویر در ویرایش به نسبت 1.91:1 (که Flat نامیده میشود) یا 2.35:1 (که Scope نام دارد) میتواند حس سینمایی به تصویر بدهد (که به همین دلیل CinemaScope نام گرفته است).

دوربینهای Sony Alpha میتوانند در کادربندی این تصاویر «عریض» کمک کنند، با استفاده از گزینه منو
‘Shooting > Aspect Ratio > 16:9’
یا
‘Shooting > Marker Display > Aspect Marker’.
استفاده از این ابزارها میتواند به شما کمک کند از کادربندیهای بیش از حد بسته که برای کراپ عریض مناسب نیستند، جلوگیری کنید.
Light (نور)
من شخصاً ترجیح میدهم فقط از نور محیطی طبیعی استفاده کنم (و کاملاً از فلش اجتناب میکنم) تا حالوهوای «اصیل» لوکیشن حفظ شود. من راحت تا ISO 12800 عکاسی میکنم و از ابزارهای حذف نویز مبتنی بر هوش مصنوعی در مرحله ویرایش استفاده میکنم،

بهجای آنکه در نور کم به سراغ فلش بروم. گذشته از این، در روزهای آفتابی برای روشنتر کردن سایهها در شرایط بکلایت از فلاش تکمیلی استفاده میکردم. اکنون، بدون استفاده از فلش، معمولاً برای نورهای هایلایت نوردهی میکنم (و سوژه بکلایت را کمی تیرهتر ثبت میکنم) و سپس روشنایی سایهها را در مرحلهی ویرایش افزایش میدهم. این کار باعث میشود تصاویر طبیعیتر بهنظر برسند.
با جابجا کردن موقعیت خودم نسبت به سوژه، سعی میکنم جهت نور را کنترل کنم و گاهی از سوژه میخواهم بچرخد یا کمی جابجا شود تا نور بهتر روی صورت قرار گیرد. یکی از تکنیکهای مورد علاقه من این است که سوژه را نزدیک یک ورودی باز (مثل درب) قرار میدهم، جایی که بالای سر او پوشیده است. اینکار باعث میشود نور از زاویه پایینتر بتابد، فرم چهره بهتر شکل بگیرد و از تاریک شدن بیش از حد چشمها که معمولاً در نورهای از بالا رخ میدهد جلوگیری شود.
Pose (ژست)

من شخصاً تلاش میکنم سوژههایم طبیعی، راحت و «غیرژستدار» به نظر برسند. ممکن است چند دقیقه زمان لازم باشد تا سوژه در مقابل دوربین احساس راحتی کند و عکاس باید با اطمینان دادن یا راهنمایی، از او بخواهد لبخند مصنوعی یا «ژست شبکههای اجتماعی» را کنار بگذارد. این که از سوژه بخواهید یکی دو شات به نقطهای دور از دوربین نگاه کند، میتواند به او کمک کند آرامتر شود؛ زیرا وقتی به لنز نگاه نمیکنند معمولاً احساس نمیکنند مجبورند لبخند بزنند.
Composing two or more people
کادربندی دو یا چند نفر

کادربندی دو یا چند نفر در یک قاب میتواند نیازمند تمرین باشد. اگر این کار بهخوبی انجام شود، سوژهها نهتنها با محیط اطراف خود، بلکه با یکدیگر نیز وارد ارتباط بصری میشوند. فاصلهی فیزیکی بین افراد، نقش بسیار مهمی در نحوهی برداشت ما از یک پرتره دارد. در یک پرترهی کلوزآپ از دو نفر، فضای خالی بین آنها میتواند به یک عنصر طراحیِ ناخوشایند تبدیل شود. بنابراین، انتخاب دقیق زاویه دید یا محل قرارگیری سوژهها معمولاً برای رسیدن به یک کادربندی بسته و بهینهسازی فضای داخل قاب ضروری است.
یکی از موقعیتهای رایجی که اغلب با آن مواجه میشویم، حالتی است که دو نفر در کنار هم و شانه به شانه میایستند یا مینشینند. اگر از روبهرو به این صحنه نگاه کنیم، فضای بین دو نفر ممکن است بزرگتر از حد معمول به نظر برسد. این مسئله را میتوان با عکاسی از زاویهای متمایل به یک سمت یا قرار دادن افراد در فاصلههای متفاوت نسبت به دوربین برطرف کرد (در این حالت آماده باشید که دیافراگم را تا F8 یا F11 ببندید).
Depth of field
عمق میدان
بسیاری از دوربینها دارای حالت «Portrait Mode» هستند. زمانی که از این حالت استفاده میشود، ترکیبی از سرعت شاتر و دیافراگم توسط دوربین انتخاب میشود تا جلوهای بصری ایجاد کند که از نظر سازندگان دوربین، برای عکاسی پرتره مناسب است. جلوهی بصری مورد نظر، حالتی است که در آن پسزمینه خارج از فوکوس ثبت میشود، یعنی عمق میدان کم. این افکت باعث میشود سوژه از پسزمینه جدا دیده شود و اطلاعات پسزمینه به حالت محو درآید و درنتیجه حواسپرتیهای محیطی کاهش یابد.

این افکت ممکن است در برخی پرترهها نتیجهی مطلوبی باشد، اما در بسیاری موارد، افزایش عمق میدان میتواند اطلاعات بیشتری درباره محیط و شرایط اطراف ارائه دهد و به روایت داستان کمک کند. عکاسی که قصد ثبت پرتره دارد بهتر است از حالتهای نوردهی «Aperture Priority» یا «Manual» استفاده کند تا کنترل کامل بر عمق میدان همیشه در اختیار او باشد.
در هنگام ثبت پرتره کلوزآپ سر و شانه، استفاده از دیافراگم F1.4 یا F1.8 ممکن است عمق میدانی بیش از حد کم ایجاد کند. این موضوع بهویژه زمانی مشهود است که سوژه ریش داشته باشد، زیرا چشمها و ریش بهطور همزمان نمیتوانند هر دو در فوکوس شارپ قرار بگیرند. در فاصله نزدیک و با یک لنز تلهکوتاه، دیافراگم F4 اغلب «بهاندازه کافی باز» است، هرچند دیافراگمهای F1.4 و F1.8 میتوانند برای جدا کردن سوژه در پرترههای سهربع قد یا تمامقد بسیار مفید باشند.
Creating Depth
ایجاد حس عمق
وقتی عکاسان به دنبال ایجاد حس عمق در تصاویر خود هستند — بهویژه هنگام استفاده از لنزهای واید — اغلب از «خطوط هدایتگر» استفاده میکنند تا نگاه بیننده را از پیشزمینه به سمت نقطهی کانونی تصویر هدایت کنند. اما هنگام کار با لنزهای تلهفوتو بلندتر (که عمق میدان معمولاً بسیار کم است)، عکاس همچنان میتواند حس عمق را ایجاد کند، در حالی که سوژهی اصلی همچنان از سایر عناصر موجود در قاب جدا باقی میماند.

من برای دستیابی به این نتیجه، سوژههای خارج از فوکوس را هم در پیشزمینه و هم در پسزمینه وارد قاب میکنم تا با کمک بوکه و محویّت، این حس عمق تقویت شود. در واقع من از موانع موجود در پیشزمینه بهعنوان عناصر طراحی سازنده استفاده میکنم — نه عناصری که باید از آنها اجتناب شود.
Portrait lenses and working distance
لنزهای پرتره و فاصله کاری
«لنز ایدهآل پرتره» از دید بسیاری از سازندگان دوربین و عکاسان حرفهای، یک لنز تلهمتوسط مانند 85 میلیمتر (یا معادل فولفریم آن) است. این نوع لنز پرسپکتیوی ایجاد میکند که هنگام ثبت پرترههای سر و شانه، چهره انسان را دچار اعوجاج نمیکند.

با این حال، مشکل اعوجاج در لنزهای با فاصله کانونی کوتاهتر زمانی رخ نمیدهد که عکاس بیش از حد به سوژه نزدیک نشود. برای ثبت پرترههای محیطی با لنز تلهفوتو بلندتر از 85 میلیمتر، عکاس ناچار است از سوژه دورتر شود — و ممکن است در این فاصله ارتباط خود را با سوژه از دست بدهد.
لنزهای استاندارد و لنزهای واید نیز برای پرتره محیطی مناسب هستند. در مثالی که مطرح شد، من به مزیت کار با لنزی اشاره کردم که هم فاصلههای استاندارد و هم تلهکوتاه را در اختیار عکاس قرار میدهد، تا بتواند مجموعهای از تصاویر شامل شاتهای تمامقد، کلوزآپهای تنگتر و پرترههای صمیمیتر ثبت کند. هنگام کار با لنز پرایم استاندارد، کافی است با حرکت پاها «زوم کنید».
Revealing character
آشکار کردن شخصیت
جزئیات معنادار و اطلاعرسان میتوانند همراه با سوژه در داخل قاب گنجانده شوند یا بهصورت تصاویر تکمیلی در قالب یک روایت عکاسانه یا فتواِسه قرار گیرند. این جزئیات ممکن است بهطور طبیعی در محیط وجود داشته باشند یا بهصورت هدفمند و برای تقویت ارتباط بصری به صحنه افزوده شوند. ارتباطها میتوانند از طریق «ابزار کار» مرتبط با شغل یا حرفه فرد برقرار شوند.

اشیاء یا سوژههایی که انتخاب میشوند ممکن است بهجای ارتباط مستقیم، معنایی نمادین با سوژه داشته باشند. در تصاویری که در بالا از آن زن دیده میشود، حضور تفنگ، لیوان قهوه و سگ همگی عناصر کلیدی هستند که اطلاعات زیادی درباره فعالیتهای روزمره این راهنمای آلاسکایی آشکار میکنند. یک تصویر تکمیلی از دستان یک سادوی هندی نیز به درک جنبهای از شخصیت این مرد روحانی کمک میکند.
Connecting with new people
برقراری ارتباط با افراد جدید
تغییر نقش از یک ناظر منفعل به یک مشارکتکننده فعال، گاهی میتواند برای هر دو طرف — هم سوژه احتمالی و هم عکاس — awkward و دشوار باشد. این احساساتِ ناراحتی، خجالت یا حتی مقاومت ممکن است به دلیل سوءتفاهم یا برداشت اشتباه سوژه از نیت یا انگیزه عکاس به وجود بیاید. در مقابل، احساس تردید یا اکراه عکاس برای برقراری ارتباط اغلب ناشی از ترس از رد شدن است.

ارتباط اولیه با سوژه برای شکلگیری یک پرتره موفق بسیار حیاتی است. اگر عکاس در یک رویداد یا فعالیت مشغول عکاسی باشد، باید کاملاً آگاه باشد که چه زمانی فردی داخل قاب با دوربین تماس چشمی برقرار میکند. در این لحظه تعیینکننده، وضعیت بدن و حالت چهره معمولاً همچنان همان حالتی است که پیش از آن به فعالیت خود مشغول بودهاند. عکاس باید بتواند در همین لحظه یک فریم ثبت کند و سپس بلافاصله دوربین را پایین بیاورد. فرصتی برای فوکوس مجدد، کادربندی دوباره یا تغییر نوردهی وجود ندارد.
پس از آن، دوربین باید پایین آورده شود و یک واکنش دوستانه و صمیمی از طرف عکاس ارائه گردد. اگر عکاس پس از دیده شدن همچنان به مشاهده سوژه ادامه دهد، احساس حریم خصوصی سوژه ممکن است خدشهدار شود و فرصت ایجاد ارتباط دوستانه از بین برود. اغلب افراد زمانی که ابتدا ارتباطی دوستانه برقرار شود، با خوشرویی همکاری خواهند کرد.
Contact
برقراری تماس اولیه

اولین ارتباط کلامی با سوژه باید با دقت انتخاب شود. درخواست اجازه برای عکاسی، مستلزم آن است که سوژه پاسخی آگاهانه بدهد («چه چیزی میخواهند؟»، «چه کسی این عکس را خواهد دید؟» و… ). چون بسیاری از افراد از پیامدهای موافقت با عکاسی مطمئن نیستند، ممکن است درخواست را رد کنند. پس از رد شدن، همیشه امکان قانع کردن افراد وجود ندارد — حتی اگر برایشان توضیح داده شود که هیچ الزام خاصی مانند خرید عکس یا اجازه انتشار وجود نخواهد داشت.
Familiarity
ایجاد آشنایی

بسیاری از عکاسان، اگر زمان اجازه دهد، یک بازدید مقدماتی از محل انجام میدهند. این کار به افراد حاضر در موقعیت فرصت میدهد تا به حضور عکاس عادت کنند و هنگام عکاسی احساس راحتی بیشتری داشته باشند. این موضوع بهخصوص در رویدادهای کوچک یا فضاهای بسته اهمیت دارد، زیرا در چنین محیطهایی عکاس بهسختی میتواند ناپیدا کار کند. اگر پیش از شروع، معرفی انجام نشود، ممکن است حضور عکاس باعث اختلال در روند رویداد شود. پرترههای محیطی موفق اغلب به تعاملات اولیه بین عکاس و سوژه بالقوه وابستهاند.
Interaction
تعامل

راحت کردن سوژه در برابر دوربین به دو عامل اصلی بستگی دارد:
سوژه از انگیزه عکاس آگاه باشد.
سوژه برای عکسها ارزشی قائل شود.
Motive
انگیزه

بسیاری از افراد به عکاسی که نمیشناسند با کنجکاوی یا تردید نگاه میکنند. این که «او کیست و چرا عکس میگیرد؟». ضروری است که عکاس نسبت به افرادی که قصد عکاسی از آنها را دارد همدلی داشته باشد. یک توضیح کوتاه میتواند به افراد کمک کند درک کنند که نیت عکاس تهدیدآمیز نیست. اگر زبان مشترک وجود نداشته باشد، لبخند، ژستها و زبان بدن میتوانند نقش زیادی در آرام کردن سوژه داشته باشند. نمایش تصاویر روی نمایشگر دوربین نیز میتواند تعامل را مثبتتر کند.
Value
ارزش

برخی افراد ممکن است فعالیت یا شغل خود را عادی یا کماهمیت بدانند، یا تصور کنند ظاهرشان برای عکاسی مناسب نیست. عکاس باید برای سوژه توضیح دهد که چه چیزی در شخصیت، کار یا ظاهر او ارزشمند و جذاب است. اگر فعالیت سوژه دشوار، مهارتی یا طاقتفرسا به نظر میرسد، باید این موضوع بیان شود. عکاس بهتر است هنگام عکاسی به طرح سؤال و گفتگو ادامه دهد تا نشان دهد علاقهاش واقعی است. لبخند زدن، اشاره کردن و استفاده از ژست «انگشت شست بالا» نیز میتواند به سوژه اطمینان دهد که کار او ارزشمند است.
Directing the subject
هدایت سوژه

عکاس باید هنگام هدایت سوژهها ترکیبی از اعتمادبهنفس و صمیمیت را نشان دهد. سوژهها زمانی احساس راحتی بیشتری میکنند که بدانند دقیقاً چه چیزی از آنها انتظار میرود. عکاسان کمتجربه معمولاً هنگام کار با افراد غریبه دچار عجله میشوند، زیرا احساس میکنند دارند مزاحم زمان سوژه میشوند. از آنجا که سوژه ممکن است با شنیدن صدای شاتر تصور کند عکس تمام شده، من معمولاً بدون مکث برای مرور تصویر اول، مستقیماً او را برای گرفتن تصویر بعدی هدایت میکنم.
Passive subject
سوژهی منفعل
گاهی بهتر است از سوژه بخواهیم برای لحظهای از فعالیت خود دست بکشد. در این حالت عکاس میتواند همچنان هوشیار بماند و فرصتهای بالقوه را شناسایی کند — در حالی که مکالمه همچنان پیرامون سوژه ادامه دارد، نه خود عکاس.
حالت چهره و بدن: اغلب لازم است به سوژه یادآوری شود که لبخند زدن همیشه ضروری نیست. ممکن است درباره نحوه نشستن یا ایستادن، جای دستها یا جهت نگاه نیاز به راهنمایی داشته باشند. بسیاری اوقات تنها کافی است به آنها یادآوری شود همان حالتی را حفظ کنند که در لحظهی نخست مشاهده شده بودند — و جالب اینجاست که این موضوع اغلب تنها با زبان بدن قابل انتقال است.
عکاسی قاطعانه: هرچه مکث عکاس برای گرفتن عکس طولانیتر شود، احتمال اینکه سوژه نسبت به حالت چهره یا ژست خود احساس ناآرامی کند بیشتر میشود. ثابت کردن حالت چهره در یک لحظه، ذاتاً عملی غیرطبیعی است. بنابراین نوردهی، کادربندی و فوکوس باید پیش از بالا آوردن دوربین آماده شده باشند.
Character study
مطالعه شخصیت
پرترهها اغلب بهصورت مستقل در کارهای تحریری منتشر میشوند، اما میتوانند بخشی از یک مجموعه بزرگتر نیز باشند. مجموعهای از پرترهها ممکن است حول یک شخصیت واحد — یا شخصیتهایی با حرفه، علایق مشترک یا تم مشابه — شکل بگیرد.
با افزودن تصاویر بیشتر، عکاس میتواند محتوای بصری و سبک عکاسی را متنوعتر کند تا ابعاد بیشتری از شخصیت سوژه آشکار شود. او ممکن است جزئیاتی مانند دستها یا لباس را نیز وارد قاب کند تا اطلاعات بیشتری به بیننده منتقل شود. این مجموعه میتواند شامل تصاویری باشد که تمرکز بیشتری بر فرد دارند (مانند پرتره کلاسیک سر و شانه) یا تصاویری که بیشتر بر محیط تأکید دارند تا «حس مکان» را تقویت کنند.
تصاویر ارائهشده نشاندهنده تنوع رویکردها برای نمایش شخصیت یک فرد هستند. این تصاویر مربوط به رندی است — یک نگهدارنده و رامکننده اسب در وایومینگ. همه این تصاویر در کنار هم چیزهای بیشتری درباره رندی آشکار میکنند — چیزهایی که هرگز نمیتوان تنها در یک تصویر منفرد به آنها دست یافت.
تهیه و تنظیسم : اطمینان | نمایندگی فروش دوربین سونی در ایران










